فونت فارسی

در مدتی که قصد داشتم در بلاگفا بنویسم، شروع کردم به جستجو در اینترنت برای پیدا کردن یک قالب فارسی زیبا. اما دریغ، دریغ از یک قالب فارسی که بتوان صفت زیبا را به آن اطلاق کرد.
بخشی از این مسئله به طراحان این قالب ها بر می گردد. افرادی که غالبا بدون آشنایی با هنر و تنها با تکیه بر دانش برنامه نویسی به ساخت این قالب ها اقدام کرده اند. اما نکته ای که نمی توان آن را نادیده گرفت این است که خطوط یا font های فارسی نیز در این مسئله بی تاثیر نیستند. این مسئله به ویژه در قالب های ساده ای که بار اصلی در آن بر دوش نوشته ها گذاشته است بیشتر به چشم می آید.
فونت های فارسی که قابلیت استفاده در تمام سیستم ها را داشته باشند بسیار محدودند و از زیبایی بی بهره.
قالب همین صفحه که از قالب های آماده blogspot هم هست شاید بسیار ساده به نظر برسد اما از همه همان قالب های پر زرق و برق فارسی زیباتر است و یکی از عمده دلالیل این زیبایی همین نوشته های لاتین آن بویژه در قسمت عنوان وبلاگ است. در اینجا حتی فونت فارسی نوشته ها که چندان هم زیبا نیست در کنار رنگ بندی ساده و حساب شده رنگ های هم خانواده و نوشته های لاتین زیباتر به نظر می رسد.
جدا از فونتهای فارسی که برای تمام سیستمهای کامپیوتری مناسبند و تعداد آنها هم در حد 2،3 تا بیشتر نیست فونتهای فارسی عادی نیز بجز چند استثناء بسیار زیبا چیزهای دندان گیری نیستند. خط نستعلیق و دیگر خطوط اصیل و زیبای فارسی متاسفانه به دلیل حالت های گوناگون ترکیبات قابلیت استفاده شدن به عنوان یک فونت مشخص را ندارند و برای استفاده از آنها باید از برنامه های ویژه ای چون «چلیپا» و «کلک» استفاده کرد.
اما مشکل طراحی فونت در ایران چیست؟
یکی از عوامل مهم در این مسئله این است که حروف فارسی ـ عربی در کلمه به هم پیوسته هستند و همین مسئله محدودیتهایی را برای طراحی ایجاد می کند. دیگر آنکه این حروف برخلاف حروف لاتین که از اشکال اصلی هندسی تشکیل شده اند شکلها و طرحهای بسیار پیچیده ای دارند که در این میان حضور نقطه ها کار را دشوارتر نیز می نماید.
اما ورای بحثهای صرفا هنری، مسئله ای دیگر نیز در این میان باید مورد توجه قرار گیرد. چندی پیش ابراهیم حقیقی ( تهران، 1328 / عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران و عضو انجمن بین المللی طراحان گرافیک «AGI» ) در گفتگویی با روزنامه شرق از پیوند جدی میان اقتصاد و گرافیک سخن به میان آورد. یک هفته بعد قباد شیوا ( عضو انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران و انجمن بین المللی طراحان گرافیک ) در گفتگویی با همان نشریه بر گفت : " برای طراحی فونت، طراح باید یکسال وقت بگذارد و در این یکسال تامین باشد که ما در ایران چنین چیزی نداریم."
در هر cd حاوی فونت های لاتین با بیش از هزاران فونت روبرو می شویم، سایتهایی خاص فونت هایی را که طراحان می سازند هر روز در شبکه به نمایش در می آورند و اما در خط فارسی ما مانده ایم و تعدادی فونت تکراری و معلوم نیست اگر خلاقیت های امثال رضا عابدینی و دیگرانی که در حیطه تایپوگرافی ( تایپوگرافی یعنی ایجاد تغییر در چیدمان و یا فرم حروف چاپی برای زیباترشدن یک نوشته ) فعال هستند نبود چه باید می کردیم ؟!